واژینیسموس یا دخول دردناک چیست؟ – علل و روش های درمان

در زمینه واژینیسموس نظریه خاصی نهایتاً ارائه نشده است. در کشورهای مختلف میزان شیوع واژینیسموس به طور متفاوتی مطرح شده است. درصد شیوع بین 5 تا 17 درصد و گاها بیشتر نیز گزارش شده است. آگاهی از درجه بندی واژینیسموس باعث می شود متوجه شویم که چرا درصد شیوع آن را نمی توان به طور دقیق بیان کرد.

در بسیاری از موارد مشاهده شده است که افراد به این بیماری دچار هستند اما از ابتلای خود آگاهی ندارند. در مواردی زنان با اختلال ارگاسم به پزشک متخصص مراجعه می کنند و خودشان هم نمی دانند که به واژینیسموس مبتلا هستند. آمار زنانی که این به این عارضه دچار هستند و حتی بعد از زایمان های متعدد و ورود به دوران یائسگی هم از واژینیسموس خود اطلاعی ندارند، بسیار است.

واژنیسموس می تواند باعث افسردگی و اظطراب خود فرد و همسرش شود. روش های درمانی مختلفی برای این عارضه وجود دارد. بهترین روش درمانی این بیماری، بر اساس عضلاتی که درگیر واژینیسموس می شود، انتخاب می گردد. در واژینیسموس گرید یک اطمینان بخشی، سکس تراپیست و روانپزشکان می توانند به ما کمک کنند. در تمامی گریدبندی های واژینیسموس باید مشاوره برای فرد انجام شود و سکس تراپی برای بیمار صورت بگیرد. مشاوره و سکس تراپی اولین اقدامی است که برای بیماران انجام می شود. زیرا مبنای این عارضه را بر ترس بیمار می گذارند که باید درمان شود. در افرادی که سابقه استرس، افسردگی، ناراحتی و یا تجاوز و اولین مقاربت با تجربه تلخ وجود دارد احتمال واژینیسموس بیشتر است.

علت اختلال واژینیسموس

واژینیسموس گرفتگی عضلات واژن است که کاملا غیر ارادی می باشد و علت اصلی آن ترس است . در افرادی که سابقه تجاوز جنسی دارند ، ترس از مقاربت دارند که از نظر روحی و روانی آسیب دیده اند . به طور کلی افرادی که تجربه تلخی در کودکی یا بعد از آن دارند دچار این مشکل می شوند.

انواع واژینیسموس

واژینیسموس به انقباض غیر ارادی عضلات واژن اطلاق می شود و دو نوع است:

واژینیسموس خفیف یا اولیه

واژینیسموس اغلب پس تجربه تلخ از اولین رابطه جنسی، ایجاد می شود که معمولا در ازدواج های ناموفق یا اجباری و یا تجاوز جنسی این عارضه بروز می کند. در این شرایط همسر یا شریک جنسی فرد بیمار برقراری رابطه جنسی را غیرممکن می داند.

منشا واژینیسموس اولیه

اغلب منشا این نوع از واژینیسموس روحی روانی می باشد و علت آن ترس است در افرادی که موارد زیر را تجربه کردند واژینیسموس اولیه مشاهده می شود:

در واژینیسموس اولیه چه عضلاتی دچار اسپاسم می شود؟

مهم است که بدانیم چه عضلاتی درگیر واژینیسموس اولیه هستند. در واژینیسموس اولیه عضلات بیرونی یا عضلات خارجی دستگاه تناسلی و یک سوم عضلات داخلی واژن درگیر می شوند. مهم ترین عضلات، لواتور یا عضلات کف لگن است که باعث درگیر شدن خود لگن در روند واژینیسموس می شود.

اولین و مهم ترین عضله ای که در واژینیسموس اولیه درگیر می شود، عضله ایسکیوکاورنوس است. این عضله به تازگی کشف شده است. جالب است بدانید که پیش تر تصور بر این بود که این عضله درگیر واژینیسموس نمی شود.

بولبوکاورنوس از دیگر عضلاتی است که در روند واژینیسموس درگیر می شود و موجب دردناکی و جلوگیری از مقاربت طبیعی می شود.

این عضله دورتادور دهانه واژن را احاطه کرده است و قسمت های یک سوم انتهایی واژن را درگیر می سازد. زنان مبتلا به واژینیسموس اسپاسم های غیر ارادی پیدا می کنند و شخص هیچ کنترلی روی عضلاتش ندارد.

واژینیسموس شدید یا ثانویه

زمانی که واژینیموس در اثر مشکلات جسمی از قبیل عفونت یا سابقه جراحی ایجاد می شود به آن واژینیسموس ثانویه می گویند. این عارضه در افرادی ایجاد می شود که به دنبال جراحی های لگنی، اختلالات، تومور های کف لگن، آندومتریوز، ضایعات، کیست های کف لگنی ممکن است دچار اسپاسم واژن شوند که مبحث و درمان آن جداست .

 برای درمان واژینیسموس یک دوره تزریق بوتاکس کفایت می کند نیاز به تکرار دوز نیست چون آن عضله از آن حالت اسپاسم در می آید مقاربت صورت می گیرد و بیمار عادت می کند. آن حالت سفتی و انقباض غیر ارادی برطرف می شود. خیلی خیلی به ندرت ممکن است نیاز به تزریق مجدد بوتاکس وجود داشته باشد.

علائم و نشانه های واژینیسموس

علامت شایع این اختلال احساس درد شدید در هنگام برقراری رابطه جنسی است. این افراد در هنگام دخول شی یا حتی معاینه مانند تست پاپ اسمیر دچار درد می شوند. سوزش در برخی موارد به همراه درد نیز تجربه می شود .

روش تشخیص واژینیسموس

در صورتی که در هنگام رابطه جنسی درد داشتید حتما به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید . پزشک در ابتدا سوالاتی از بیمار می پرسد و در صورت لزوم از تست لگن برای وجود علائمی مانند درد استفاده می کند.

درمان قطعی واژینیسموس

در گذشته از تزریق بوتاکس برای درمان گرفتگی عضلات واژن استفاده می شد اما امروزه درمان جدیدی برای این اختلال استفاده می شود که شامل آر اف تراپی می باشد که در ناحیه خارجی و روی عضلات انجام می شود. این روش بدون درد و ناراحتی و بدون اینکه نیاز به تزریق داشته باشد مشکل برطرف می شود. در صورتی که فرد به علت تجربه تجاوز دچار این اختلال شده باشد باید علاوه بر این درمان به مشاور یا روانشناس مراجعه کند .

به منظور رفع این عارضه روش های مختلفی وجود دارد:

• اول از همه همانطور که گفته شد چون منشا این اختلال روحی روانی است باید آن ترس برطرف شود. ما ترجیح می دهیم که بیمار در ابتدا با خودش کنار بیاید و اضطراب، افسردگی یا اختلالی که دارد را با مشاوره با سکس تراپیست ها و یا روان درمانگرها از بین ببرد. سپس جهت درمان به متخصص زنان مراجعه می کند. ارتباط برقرارکردن با اینگونه بیماران مقداری سخت است. تحت هیچ شرایطی نباید به زور آنها را معاینه کرد. نباید استرس به آنها وارد شود و باید با آرامش باید با آنها برخورد کرد و هر چه بیشتر آنها را ریلکس کنیم و به آنها آرامش بدهیم، همکاریشان با ما بیشتر خواهد بود.
• یکی از روش های درمانی این عارضهف استفاده از RF یا امواج رادیو فرکوانسی است که این روش گرمایی را ایجاد می کند و باعث می شود انقباض عضلات بولبوکاورنوس از بین برود و بدن ریلکس تر شود و اسپاسم های ناشی از این مشکل برطرف شود.
• یکی دیگر از روش هایی که می توان به کار گرفت استفاده از داروهای مزوتراپی است که می تواند در عروق وازیدیالسیون ایجاد کند. این روش خون رسانی به این نواحی را بیشتر می کند، باعث انبساط عضله می شود و در درمان این اختلال به پزشک کمک زیادی می کند.

بهترین راه درمان واژینیسموس

یکی از بهترین روش های درمانی برای رفع واژینیسموس، تزریق بوتاکس است. اول از همه باید بدانیم که واژینیسموس انواع مختلفی دارد و ممکن است شامل گرید یک، دو یا سه باشد.

• در گرید اول یا نوع خفیف واژینیسموس ممکن است که شخص بچه دار شود، حتی زایمان طبیعی کرده است اما همچنان هنگام مقاربت و دخول دچار اسپاسم غیر ارادی می شود و احساس درد و اضطراب دارد.
• در گرید دو این عارضه شدیدتر است.
• در افرادی که به گرید سه واژینیسموس دچار هستند اصلاً اجازه دخول نمی دهند و معمولاً هنگام هنگام برقراری اولین رابطه جنسی دچار اختلالات شدید می شوند و اجازه باز شدن پرده بکارت را نمی دهند.

به طور کلی باید عارضه واژینیسموس را جدی گرفت و برای رفع و درمان آن اقدام کرد زیرا به هر حال واژینیسموس عارضه ای است که هم به همسر و هم به خود شخص فشار وارد می آورد و در به ارگاسم رسیدن آنها اختلال ایجاد می کند.

درمان واژینیسموس با بوتاکس

یکی از روش های درمانی تزریق بوتاکس است. بوتاکس یک فلج و شلی در عضلات هدف ایجاد می کند دائمی نیست. برای رفع واژینیسموس معمولاً به صد تا صدو پنجاه واحد بوتاکس برای تزریق مورد نیاز است که به میزان یک سوم در بولبوکاورنوس تزریق می شود و در لواتور ها و در ساید های اطراف واژن تزریق انجام می شود. از آنجایی که بوتاکس یک حالت فلج و شلی ایجاد می کند نباید در قسمت اسفنکتر مجرای ادرار یا اسفنکتر آنوس تزریق شود.

معمولا واژینیسموس اولیه با یک دوره تزریق بوتاکس برطرف می شود به خصوص اگر همراه با رادیوفرکوانسی و گرمایی که ایجاد می کند هم باشد. البته نه بلافاصله بعد از تزریق بوتاکس بخاطر اینکه گرما اثر بوتاکس را کم می کند و از بین می برد. می توانیم قبل از آن از RF استفاده کنیم که یک مقدار عضلات شل شود و بعد تزریق بوتاکس را برای بیمارمان انجام دهیم. به صورت سوپرفیشیال و سطحی تزریق را انجام می دهیم. در قدیم زیر بیهوشی عمومی تزریق را انجام می دادند اما امروزه دیگر نیازی به بیهوشی نیست.

ما می توانیم به راحتی تزریق را انجام بدهیم و معمولا از قسمت های انتهایی شروع می کنیم، بعد برای عضلات بولبوکاورنوس و لواتور آرام آرام تزریق را انجام می دهیم. باید مراقب باشیم ساعت 6 و 12 تزریق انجام نشود. بلافاصله بعد از اینکه تزریق را انجام دادیم بیمار می تواند شروع به مقاربت کند می تواند از دیالتورهای کوچک به سمت بزرگ استفاده نماید. اگر مقاربت برایش سخت است درست است که هنوز بوتاکس اثر نکرده ولی چون بیشتر مبحث روحی روانی است ما بلافاصله می گوییم از دیالتورهای کوچکتر شروع به استفاده کند. تا 3-4 روز بعد که اثر بوتاکس شروع می شود و تا دو هفته معمولا اثرش کامل می شود. معمولا 150 واحد و گاهی 200 واحد ممکن است نیاز به تزریق بوتاکس باشد.

نحوه تزریق بوتاکس برای درمان واژینیسموس

ابتدا بوتاکس را آماده می کنیم. با محلول نرمال سالین ( نرمال سالینی که در یخچال بوده و کاملاً خنک باشد) بوتاکس را رقیق می کنیم معمولاً به ازای هر 50 واحد ، 8/0 تا 9/0 سی سی نرمال سالین وارد می کنیم. می توانیم 1/0 سی سی هم لیدو کائین وارد کنیم که تقریبا یک سرنگ انسولین پر شود. البته معمولا لیدوکائین اثر بوتاکس را از بین می برد و در مواردی که ما بوتاکس را در صورت برای رفع چروک های پیشانی و دور چشم استفاده می کنیم، از لیدوکائین استفاده نمی شود. ولی چون افرادی که واژینیسموس دارند، درد زیادی دارند و تحمل نمی کنند و یک مقدار لیدوکائین نیز اضافه می کنیم، ضمن اینکه قبل از اینکه تزریق را انجام بدهیم می توانیم از پماد زایالپی به صورت موضعی به مدت 15 دقیقه در ناحیه مورد نظر استفاده کنیم و روی این عضلات ماساژ داده شود و با یک نایلون پوشیده می شود که یک مقدار بی حسی موضعی ایجاد شود.

تزریق کافی است که با همان سرنگ های انسولین انجام شود نیازی نیست در عمق زیاد برویم به جز قسمت لواتورها که یک مقدار در عمق بیشتر تزریق انجام می شود.

تزریق را خیلی آهسته و به آرامی برای بیمار انجام می دهیم.  بعد از آنکه تزریق های سطحی انجام شد، یک مقدار عمقی تر در ناحیه لواتورها برای بیمار تزریق را انجام می دهیم. به بیمار می گوییم 1 هفته بعد حتما مراجعه کند که ببینیم تاثیر بوتاکس وقتی کامل شده است روی واژینیسموس بیمار به چه ترتیب اثر کرده است و وضعیت بیمار به چه صورت است. همانطور که گفته شد بوتاکس در واقع یک حالت ضعیف کردن و پارالیزیس را در عضلات ایجاد می کند و فلج واقعی ایجاد نمی کند اثرش موقتی است. علی رغم تزریق بوتاکس که در صورت، پیشانی و در بخش های مختلف، هر شش ماه تقریبا باید تکرار شود. بعد از 3 تا 6 ماه بعد اثرش از بین می رود بستگی به وضعیت بیمار دارد معمولا در ناحیه واژینال تا6 ماه آن اثر هست ولی نیاز به تکرار دوز معمولا وجود ندارد و یکبار تزریق برای ما کفایت می کند.

در مورد لیفت واژن با نخ بیشتر بدانید.

پس از درمان واژینیسموس با تزریق بوتاکس

بعد از آن ما خودمان می توانیم به بیمار کمک کنیم با روش های مقاربت طوری که دیگر مشکلی نداشته باشد و دچار اسپاسم آنزایتی نشود و آن علائم افسردگی و… کاملا برطرف شود و کمک می کنیم مشکل بیمار با این روش هایی که انجام می دهیم کاملا بر طرف می شود. بعد از 1-3 هفته اگر دیدیم باز هم بیمار دچار اسپاسم است و هنوز اذیت می شود می توانیم بعد از ریلکس کردن بیمار از RF و یا مزوتراپی در این نواحی استفاده کنیم. بعد از تزریق بوتاکس می بینیم که بیمار احساس خیلی بهتری دارد از نظر ارگاسم بهتر می شود و وضعیتش کاملا استیبل شده و دیگر حتی به یاد نمی آورد که قبلا آن مشکلات را داشته است. بوتاکس همانطور که گفته شد در حقیقت از سیلکولینی که در نوروماسکوالر جانکشن قسمتی که عصب دارد به عضله می رسد را مهار می کند در نتیجه جلوی انقباض عضله را می گیرد.

آیا مارک بوتاکس برای درمان واژینیسموس اهمیت دارد؟

خیر، حتما بوتاکس مورد استفاده برای رفع این عارضه نباید استاندارد باشد زیرا کار خاصی نمی خواهیم انجام بدهیم فقط می خواهیم عضله را شل کنیم بنابراین می توانیم از همان بوتاکس های معمول در بازار استفاده کنیم. البته بهتر است از بوتاکس دیسپورت استفاده شود، زیرا قدرت بوتاکس دیسپورت 3 برابر است ولی از این جهت دیسپورت در صورت ترجیح داده می شود که دوزش استاندارد تر و احتمالا عوارض در آن کمتر است.

عوارض بوتاکس برای درمان واژینیسموس

از نظر عوارض تنها عارضه ای که بوتاکس می تواند داشته باشد این است که اگر در نواحی اسفنگتر مجرای ادراری یا رکتوم تزریق شود یعنی همان ساعت 6 و 12 احتمال بی اختیاری ادرار و مدفوع را ممکن است بدهد. البته این مورد خیلی شایع نیست. در تحقیقاتی که در سال 1522 انجام دادند، روی 245 بیمار تزریق انجام داده شد حتی در ساعت 12 و دیدند که فقط 1 نفر دچار بی اختیاری ادراری استرسی آن هم به صورت خفیف شدند که بعد از چند ماه این مشکل برطرف شد یعنی این عارضه هم ماندگار نیست و بعد از مدتی برطرف می شود اما شما دقت داشته باشید که در نواحی اسفنکتر تزریق انجام ندهید تا بیمار دچار مشکل نشود. در حقیقت سایدهای واژن را تا یک سوم خارجی کفایت می کند که تزریق کنیم قسمت های داخلی تر معمولا مشکلی ندارد و نیاز به تزریق بوتاکس نخواهد داشت.

کاربرد هیگز در درمان واژینیسموس

برای درمان واژینیسموس یکی از بهترین و موثرترین روش های درمانی استفاده از انرژی هیگز است. به دلیل این که در واژینیسموس، عضلات دچار اسپاسم غیر عادی شده اند با ایجاد گرما و انرژی هوازی و انجام فیزیوتراپی لگن، عضلات سطحی از لواتورها تا بولبوکاورنوس را می توان از حالت اسپاسم خارج کرد. در این روش، بیمار هیچ دردی را تجربه نخواهد کرد.

در مورد لابیاپلاستی بیشتر بدانید.

از آن جایی که انرژی هیگز در لایه های مختلفی نفوذ می کند، می تواند گرمای مناسبی را ایجاد کند و رشته هایی که به طور نامتعارف دچار انقباض می شوند را به حالت متعادل باز گرداند.

در مواردی که می خواهیم بوتاکس تزریق کنیم و واژینیسموس بسیار شدید است ابتدا از انرژی هیگز استفاده می شود. زیرا باعث از بین رفتن اسپاسم در بیمار می شود. گرمای مناسبی که در این روش ایجاد می شود باعث افزایش تحمل فرد بیمار در روند تزریق بوتاکس و اینجکشن می گردد.  

در گریدهای 1 تا 3 معمولاً نیاز به تزریق بوتاکس نیست و با بکار گیری انرژی هیگز می توان روند درمان را تکمیل کرد.

در روش هیگز گرما تولید می شود اما بوتاکس نسبت به گرما بسیار حساس است و اثر بوتاکس از بین می رود. به همین دلیل متخصصین در ابتدا روش هیگز را بکار می گیرند .بعد از این که اسپاسم غیر عادی کاهش پیدا کرد، خود بیمار می تواند در روند تزریق بوتاکس با متخصصین همکاری داشته باشید. زیرا در هر صورت واژینیسموس با دردهایی همراه است که باید ابتدا از بین بروند و سپس فرد در اقدامات بعدی با آرامش و بدون درد، در تزریق بوتاکس تاب آوری خواهد داشت.