پی ام اس یا سندرم پیش از قاعدگی

دلیل ایجاد پی ام اس

سندرم پیش از قاعدگی (PMS) به دلیل تعامل پیچیده‌ای بین عوامل هورمونی، شیمیایی و روانی ایجاد می‌شود. در اینجا به برخی از مهم‌ترین دلایل اشاره می‌کنم:

نوسانات هورمونی: در طول چرخه قاعدگی، سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون به‌طور طبیعی بالا و پایین می‌رود. این نوسانات می‌توانند بر مواد شیمیایی مغز، به‌ویژه سروتونین که بر خلق‌وخو تأثیر می‌گذارد، اثر بگذارند. کاهش سطح سروتونین می‌تواند باعث احساس افسردگی، تحریک‌پذیری و سایر علائم روانی پی‌ ام ‌اس شود.

تغییرات شیمیایی در مغز: همان‌طور که گفته شد، سروتونین یک انتقال‌دهنده عصبی است که نقش مهمی در تنظیم خلق‌وخو، خواب و اشتها دارد. تغییرات در سطح این ماده می‌تواند به علائم روانی و جسمی پی‌ ام ‌اس منجر شود، مانند اضطراب، خستگی و اشتهای شدید به برخی غذاها.

عوامل ژنتیکی: مطالعات نشان می‌دهد که ممکن است زمینه ژنتیکی در بروز پی‌ ام ‌اس وجود داشته باشد. اگر در خانواده شما زنان دیگری نیز از این سندروم رنج می‌برند، احتمالاً شما نیز مستعد تجربه آن خواهید بود.

عوامل محیطی و سبک زندگی: عواملی مانند استرس، کمبود خواب، رژیم غذایی نامتعادل، و کمبود فعالیت بدنی می‌توانند شدت علائم پی‌ ام ‌اس را افزایش دهند. مصرف زیاد کافئین، نمک و شکر نیز ممکن است به تشدید برخی علائم کمک کند.

التهاب و ضعف سیستم ایمنی: برخی تحقیقات نشان می‌دهد که التهاب مزمن و عملکرد نادرست سیستم ایمنی بدن نیز می‌تواند در ایجاد علائم پی‌ ام ‌اس نقش داشته باشد. این امر می‌تواند به تغییرات هورمونی و شیمیایی بدن دامن بزند و علائم را تشدید کند.

سابقه روانی و عاطفی: زنانی که سابقه افسردگی، اضطراب یا سایر اختلالات روانی دارند، بیشتر در معرض تجربه علائم شدید پی‌ ام ‌اس هستند. همچنین، مسائل عاطفی و روانی حل‌نشده می‌تواند علائم را تشدید کند.

ترکیبی از این عوامل می‌تواند منجر به بروز علائم مختلف پی‌ ام ‌اس شود و شدت آن‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. هر زنی ممکن است تجربه متفاوتی از این سندروم داشته باشد، و شناخت دقیق دلایل و علائم می‌تواند به مدیریت بهتر آن کمک کند.

نقش ژنتیک در ایجاد سندرم پیش از قاعدگی

در مطالعات به این نتیجه رسیدند که ژنتیک و عامل محیطی مشترک نقش مهمی در سر درد در این دوران و بروز پی ام اس و پی ام دی دی دارد. در دوقلوهای همسان یا بین خواهر و مادر این عارضه  بیشتر خود را نشان می دهد.

دکتر شمس بر این باورند که ژنتیک در سندرم پیش از قاعدگی یا پی ام اس تاثیر دارد. معمولاً در بین افرادی که سابقه دیسمنوره در حین قاعدگی یا پی ام اس قبل از پریود در بین افراد خانواده به خصوص مادر وجود داشته است، احتمال پی ام اس بیشتر است. ولی در کنار ان عوامل محیطی هم نقش مهمی بازی می کنند. در گذشته بر این باور بودند که در صورتی که مادر یا خاله فرد سابقه پی ام اس داشته باشد، حتماً خود شخص هم این عارضه را دارد.

ولی امروز به این نتیجه رسیدند که عوامل محیطی هم می تواند این مورد را به میزان زیادی تحت تاثیر قرار دهد. به خصوص نوع رژیم غذایی، تغذیه، لایف استایل و عوامل محیطی دیگر می تواند بر پی ام اس نقش داشته باشد. برای مثال افرادی که آرام تر هستند، غذاهای تازه مصرف می کنند، لایف استایل مناسب تری دارند حتی با اینکه ژنتیک قوی داشتند، پی ام اس دیده نشده است. بر عکس در افرادی که هیچ ژنتیکی در این زمینه نداشند ولی با وجود برخی عوامل محیطی و رژیم غذایی ناسالم و لایف استایل نا مناسب یا چاقی یا استرس، پی ام اس بیشتر خودش را نشان می دهد و فرکانس بیشتری دارد. و حتی در مواردی دیده شده است که به پی ام دی دی منجر می شود.

 علائم پی ام اس

نوع و شدت علائم PMS در زنان مختلف و از سیکلی به سیکل دیگر متفاوت است. علائم ممکن است در طول استرس یا قبل از یائسگی شدیدتر شوند. شایع ترین علائم تحریک پذیری، اضطراب، بی قراری، عصبانیت، بی خوابی، مشکل در تمرکز، بی حالی، افسردگی و خستگی شدید است. احتباس مایعات باعث ادم، افزایش وزن گذرا و پری و درد سینه می شود. سنگینی یا فشار لگن و کمردرد ممکن است رخ دهد.

سایر علائم غیراختصاصی ممکن است شامل سردرد، سرگیجه، سنکوپ، تپش قلب، یبوست، حالت تهوع، استفراغ و تغییر در اشتها باشد. آکنه و نورودرماتیت نیز ممکن است رخ دهد.

اختلالات زیر ممکن است در حین بروز علائم PMS بدتر شوند. آنها شامل موارد زیر است:

• اختلالات پوستی
• مشکلات چشمی (مثلاً ورم ملتحمه)
• اختلالات تشنجی (افزایش تشنج)
• اختلالات بافت همبند
• اختلالات تنفسی (به عنوان مثال، آلرژی، عفونت)
• میگرن
• اختلالات خلقی (مانند افسردگی، اضطراب)
• اختلالات خواب (مانند بی خوابی، پرخوابی)

در مورد زایمان سزارین بیشتر بدانید.

زمان شروع علائم پی ام اس 

علائم پی‌ ام‌ اس (PMS) معمولاً بین 5 تا 11 روز قبل از شروع قاعدگی ظاهر می‌شوند. این علائم به طور معمول پس از شروع قاعدگی و یا در چند روز اول آن کاهش یافته و از بین می‌روند. میزان و نوع علائم در هر زن می‌تواند، متفاوت باشد، اما بسیاری از زنان این تغییرات را به طور مداوم در هر چرخه قاعدگی تجربه می‌کنند. برخی از زنان ممکن است فقط چند روز علائم را تجربه کنند

عوارض شدید پی ام اس

در ادامه برخی عوارض مهم که در نتیجه پی ام اس ظاهر می گردد، آورده شده است:

اختلالات گوارشی و پی ام اس

اختلالات گوارشی و اختلالات اشتها در افراد متفاوت است ولی علائمی  که در 90 درصد از افراد ( حتی افرادی که پی ام اس ندارند ) مشترک است شامل درد پستان ها، احساس تجمع مایعات، احساس نفخ شکم و افزایش وزن است. مهم ترین نکته این است که پی ام اس می تواند وجود داشته باشد و ما توصیه هایی به افراد می کنیم ولی اگر پی ام اس شدید باشد و در حدی باشد که جلوی کار و فعالیت فیزیکی اش را بگیرد، اختلال شدیدی ایجاد کند و نیاز به دارودرمانی داشته باشد، این مورد را PMDD می خوانند که مورد شدیدتر است و نیاز به مراجعه به متخصص زنان و انجام اقدامات درمانی است.

در مورد لابیاپلاستی با لیزر بیشتر بدانید.

تشخیص سندروم پی ام اس

تشخیص سندروم پیش از قاعدگی (PMS) معمولاً بر اساس علائم و تاریخچه پزشکی فرد انجام می‌شود. پزشکان برای تشخیص پی‌ ام ‌اس به چند معیار و روش زیر توجه می‌کنند:

ثبت علائم: پزشک ممکن است از شما بخواهد که علائم خود را برای حداقل دو یا سه چرخه قاعدگی در یک دفترچه ثبت کنید. شما باید یادداشت کنید که چه زمانی علائم شروع و پایان می‌یابند و شدت آن‌ها چگونه است. این روش کمک می‌کند تا ارتباط بین علائم و چرخه قاعدگی مشخص شود.

مصاحبه پزشکی: پزشک از شما سوالاتی در مورد سابقه پزشکی، سابقه خانوادگی و علائم شما می‌پرسد. این مصاحبه به پزشک کمک می‌کند تا تشخیص دهد که آیا علائم شما با سندروم پی‌ ام ‌اس مطابقت دارند یا خیر.

ارزیابی روانشناختی: در برخی موارد، پزشک ممکن است ارزیابی روانشناختی انجام دهد تا احتمال وجود اختلالات دیگر مانند افسردگی یا اضطراب را بررسی کند زیرا برخی از علائم پی‌ ام ‌اس می‌توانند مشابه علائم  اختلالات استرس و اضطراب هستند.

آزمایش‌های تکمیلی: هیچ آزمایش خون یا آزمایش خاصی برای تشخیص پی‌ ام ‌اس وجود ندارد. با این حال، پزشک ممکن است برای رد سایر مشکلات پزشکی مانند اختلالات تیروئید، آزمایش خون انجام دهد.

بررسی شدت علائم: تشخیص پی‌ ام ‌اس به شدت علائم و تأثیر آن‌ها بر زندگی روزمره شما بستگی دارد. اگر علائم آن‌قدر شدید باشند که بر کیفیت زندگی، کار یا روابط شما تأثیر بگذارند، ممکن است تشخیص داده شود که شما دچار PMS هستید.

با توجه به اینکه علائم پی‌ ام ‌اس بسیار گسترده و متنوع هستند، تشخیص دقیق ممکن است به زمان و بررسی دقیق نیاز داشته باشد. 

در مورد لابیاپلاستی بیشتر بدانید.

پی ام اس در دختران نوجوان

بنابراین هم عوامل محیطی و هم ژنتیک نقش دارند ولی امروزه به این سمت می رویم که بهتر می توان با عوامل بیرونی این عارضه را کنترل کنیم و از بین ببریم. در دختر خانم هایی که هنوز پریود نشدند این نکته را به خاطر داشته باشند. در دو تا سه سال اول یا حتی پنج سال اول شروع پریود، دیسمنوره و پی ام اس به آن شکل معنایی ندارد. چون هنوز تخمک گذاری اتفاق نمی افتد و تغییرات هورمونی اتفاق نمی افتد. دختر خانم هایی که می بینیم در سال های اول شروع پریود برای بررسی علائم پی ام اس مراجعه می کنند.

مشخص است که از لحاظ روحی انقدر توسط خانواده به وی تلقین کردند و آماده شده است که فرد فکر می کند این عارضه حتماً وجود دارد. بنابراین روی این قضیه باید کار کرد. برای مثال می توان گفت که اصلاً این قضیه وجود ندارد یا حتی در صورتی که در فرد وجود دارد می توان با تغییراتی که ذکر کردیم، این علائم را به صفر رساند و از بین برد. نگرش خود به این اختلال را باید تغییر دهیم و بدانیم که می توان این مشکل را برطرف کرد.

در مورد انواع تکنیک های لابیاپلاستی بیشتر بدانید.

تاثیر رژیم غذایی بر سندرم پیش از قاعدگی

بنابراین با تغییر رژیم غذایی و برخی فاکتورها در زندگی حتی اگر ژنتیک آن در فرد وجود دارد ، می توان این اختلال را کنترل کرد. همچنین علائم پیش از عادات ماهیانه در سنین ابتدایی شروع پریود اتفاق نمی افتد. مساله بعدی اینکه با شروع یائسگی این مشکل از بین می رود. حتی دیده شده است که در یکی دو سال اول شروع پریود، فرد شاهد پریود های نا منظم است. حتی ممکن است برای شش ماه پریود نشود. این مورد اصلاً اشکالی ندارد زیرا تخمک گذاری به خوبی انجام نمی شود و نظم درستی ندارد.

بنابراین علائم پی ام اس در این افراد و در سنین پایین دیده نمی شود. زیرا لازم است بلوغ کامل و تغییرات هیپوتالاموس ایجاد شوند تا تخمک گذاری به طور کامل انجام شود. بنابراین در این سنین ما انتظار پریود های منظم را نداریم. همچنین دیسمنوره در حین قاعدگی و یا پی ام اس قبل از قاعدگی به آن شکل به خصوص در دو سه سال اول معنایی ندارد. بهتر است که ذهن بچه ها را با این موارد پر نکنند. در صورتی که شکایتی در این زمینه دارند حتماً به دنبال اختلال زمینه ای باشند و حتماً به پزشک مراجعه کنند. زیرا این مورد نمی تواند طبیعی باشد.

از کجا بفهمیم پی ام اس داریم؟

PMS بر اساس علائم فیزیکی (مانند نفخ، افزایش وزن، حساسیت سینه ها، تورم دست ها و پاها) تشخیص داده می شود. ممکن است از زنان خواسته شود که علائم خود را روزانه ثبت کنند. معاینه فیزیکی و آزمایشات آزمایشگاهی مفید نیستند.

اگر مشکوک به PMDD باشد، از زنان خواسته می شود تا علائم خود را روزانه برای 2 دوره یا بیشتر ارزیابی کنند تا مشخص شود که آیا علائم شدید به طور منظم رخ می دهد یا خیر.

برای اینکه PMDD تشخیص داده شود، علائم زیر باید تشخیص داده شوند:

• نوسانات خلقی مشخص (مانند غم و اندوه ناگهانی)
• تحریک پذیری یا عصبانیت مشخص یا افزایش تعارضات بین فردی
• خلق افسرده مشخص، احساس ناامیدی، یا افکار تحقیرکننده خود
• اضطراب، تنش

علاوه بر این باید مورد زیر باید وجود داشته باشد:

    کاهش علاقه به فعالیت های معمول، که احتمالاً باعث کناره گیری می شود

• مشکل در تمرکز
• انرژی کم یا خستگی
• تغییرات مشخص در اشتها، پرخوری یا هوس غذایی خاص
• بی خوابی یا پرخوابی
• احساس غرق شدن یا خارج شدن از کنترل
• علائم فیزیکی مرتبط با PMS (مانند حساسیت سینه، ادم)

همچنین، الگوی علائم باید در بیشتر 12 ماه گذشته رخ داده باشد، و علائم باید به اندازه‌ای شدید باشد که در فعالیت‌ها و عملکرد روزانه اختلال ایجاد کند.

در مورد اندومتریوز بیشتر بدانید.

درمان و کاهش علائم پی ام اس یا همان سندروم پیش از قاعدگی

درمان سندروم پیش از قاعدگی (PMS) می‌تواند شامل تغییرات در سبک زندگی، درمان‌های دارویی و تکنیک‌های مدیریتی باشد. درمان مناسب بستگی به شدت علائم و تأثیر آن‌ها بر کیفیت زندگی فرد دارد. در اینجا به روش‌های مختلف درمان پی‌ ام ‌اس اشاره خواهیم کرد:

• ایجاد تغییرات در سبک زندگی و پیگیری یک رژیم غذایی سالم و همچنینی ترک عادات مضر مانند سیگار کشین می تواند در کاهش علائم کمک کننده باشد.
• انجام ورزش منظم و فعالیت بدنی می‌تواند به کاهش استرس و بهبود خلق‌وخو کمک کند.
• تکنیک‌های مدیریت استرس مانند مدیتیشن، تنفس عمیق و تمرین‌های آرامش‌بخش می‌توانند به کاهش علائم روانی کمک کنند.
• مصرف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن می‌توانند به کاهش درد و ناراحتی‌های جسمی کمک کنند.
• برخی از قرص‌های ضدبارداری می‌توانند به تنظیم هورمون‌ها و کاهش علائم پی‌ ام ‌اس کمک کنند.
• مصرف مکمل‌های کلسیم، ویتامین B6 و منیزیم ممکن است به کاهش علائم پی‌ ام ‌اس کمک کند.
• در مواردی که علائم شدید روحی و روانی به وجود می آید، پزشک ممکن است داروهای ضدافسردگی (SSRIs) را تجویز کند.
• بهبود کیفیت خواب و داشتن برنامه خواب منظم می‌تواند به کاهش خستگی و تغییرات خلقی کمک کند.
• مصرف چای‌های گیاهی مانند چای بابونه یا چای زنجبیل می‌تواند به کاهش علائم مانند نفخ و درد کمک کند.
• استفاده از کمپرس گرم یا سرد می‌تواند به تسکین دردهای عضلانی و نفخ کمک کند.
• استفاده از روغن‌های ضروری مانند روغن نعناع یا اسطوخودوس می‌توانند به آرامش و کاهش استرس کمک کنند.
•  برای برخی از زنان که علائم پی‌ ام ‌اس شدید دارند و به درمان‌های دیگر پاسخ نمی‌دهند، درمان‌های هورمونی پیشرفته می‌تواند مورد بررسی قرار گیرد.

نتیجه گیری

در چندین سال اخیر اختلال و سندرم پیش از قاعدگی یا همان پی ام اس، مشکلات و ناراحتی های بسیاری را برای خانم ها ایجاد کرده است. با کسب اطلاعات در این زمینه و همچنین آشنایی با اقداماتی که می توانند برای کنترل این اختلال انجام دهند، می توانند به بهبود وضعیت شان کمک شایانی کنند. در صورتی که علائم این سندرم در فردی شدید باشد حتماً نیاز به مراجعه به پزشک و انجام اقدامات درمانی می باشد.