بدانید هر ساله حدود 100 هزار نابارور به جمعیت کشور اضافه می شود. طبق آمارهای کنونی 2 میلیون زوج نابارور در کشور ما وجود دارد. زوجین هر کدام به تنهایی یا باهم می توانند عامل ناباروری باشند. مهم این است زمانی که یکی از زوجین عامل نازایی است زن و مرد باید به پزشک برای درمان مراجعه کنند. زیرا در بسیاری از موارد هر دو عامل این مشکل و اختلال می باشند. ما در اینجا به طور مفصل به ناباروری در زنان و درمان آن می پردازیم.
نابارور کیست؟
ناباروری یک مساله ی مهم در زمان سن باروری است و بر طبق تعاریف زوج نابارور به زوجی گفته ميشـود كـه پـس از يـك سـال ارتباط جنسی منظم و محافظت نشده موفق به بارداری نشده باشند.
انواع ناباروری
ناباروری به دو دسته ی اساسی تقسیم می شود: ناباروری اولیه و ثانویه. ناباروری اولیه شامل زوج هایی ست که هیچگاه موفق به باردار شدن نبوده اند در حالی که ناباروری ثانویه شامل زوج هایی ست که در گذشته حداقل یک بار موفق به باردار شدن بوده اند. مطالعات نشان می دهند که در کشور های در حال توسعه حدودا یک چهارم زوجها تحت تاثیر مشکلات ناباروری قرار می گیرند. این در حالی است که ناباروری اثرات جسمی و روحی بسیاری بر زوج نابارور خواهد گذاشت که این اثرات می توانند منجر به مشکلات اجتماعی، رنج های شخصی، بیماری های روانی، از کار افتادگی جنسی و طلاق شود.
تشخیص ناباروری
همانطور که می دانید در اصول باروری سه ارگان بدن مهم می باشد :
- اسپرم
- تخمک
- رحم
در ابتدا پزشک متخصص زنان از خانم سوالاتی می پرسد تا وجود بیماری زمینه ای را بررسی کند از جمله :
- قاعدگی منظم دارید یا نه ؟
- ترشحاتی از سینه دارید ؟
- موهای زائد غیرطبیعی در صورت و بدن رشد کرده است ؟
برای بررسی بیشتر تست های تکمیلی تجویز می شود.
روش های کمک باروری
در گذشته از جراحی فقط برای درمان بیماری استفاده می شد و آن هم به روش باز . امروزه روش های بسته و آندوسکوپیک جایگزین جراحی باز شده اند که علاوه بر درمان به تشخیص بیماری ها می پردازد . امروزه برای درمان ناباروری از عمل لاپاراتومی و باز استفاده نمی شود بلکه از روش لاپاراسکوپی برای کمک به درمان ناباروری استفاده می شود . در صورتی که هدف مشاهده حفره شکمی باشد از لاپاراسکوپی استفاده می شود ولی در صورتی که هدف مشاهده حفره رحم باشد از هیستروسکوپی برای بررسی بیماری استفاده میشود . با استفاده از این روش ها می توان بیماری هایی که می تواند منجر به ناباروری شود را درمان کرد . از جمله این بیماری ها کیست تخمدان ، اندومتریوز ، چسبندگی لوله های رحمی می باشد . این روش ها باید توسط پزشکی انجام شود که آموزش های لازم را در این زمینه دیده باشد .
روش های درمان ناباروری
در ادامه روش های دارویی و آزمایشگاهی آورده شده است:
داروهای درمان ناباروری
داروهایی که برای تحریک باروری استفاده می شوند 50 سال است که مورد استفاده قرار می گیرند. دو نوع داروی باروری وجود دارد:
- کلومید: بر روی غده هیپوفیز اثر می کند و آن را مجبور می کند که هورمون محرک فولیکول (FSH) و هورمون لوتئین کننده (LH) بیشتری نسبت به حالت عادی ترشح کند. این کار تخمدان های شما را تشویق می کند تا فولیکول تولید کنند و فولیکول حاوی تخمک رشد کند و تا تخمک گذاری انجام شود. احتمال دوقلو شدن در صورت مصرف کلومید حدود 8 درصد است.
- هورمون محرک فولیکول (FSH): دارویی است که مستقیماً روی تخمدان اثر می کند. فولیکول‌ها کیسه‌های پر از مایع هستند که تخم‌ها در آنها رشد می‌کنند و به بلوغ می‌رسند. خطر ایجاد فولیکول های متعدد و بنابراین حاملگی چند قلو با این درمان وجود دارد.
لقاح خارج رحمی با IVF
روش های درمان جدید مانند لقاح خارج رحمی با IVF این امکان را فراهم آورده است تا فرد بارور شود . این روش برای زوجینی است که شرایط کافی برای باروری را ندارند . اسپرم مرد با تخمک زن در محیط آزمایشگاه در مجاورت یکدیگر قرار داده تا لقاح صورت گیرد . جنین تشکیل شده به داخل رحم انتقال می یابد.
IVF شامل بارور کردن تخمک در خارج از رحم است. روش معمول به شرح زیر است:
- تزریق FSH تخمدان ها را برای تولید فولیکول تحریک می کند. هدف این است که 6 تا 16 فولیکول بالغ حاوی تخمک ایجاد شود که قطر آنها حدود 2 تا 2.5 سانتی متر است.
- سونوگرافی واژینال رشد فولیکول ها را کنترل می کند.
- هنگامی که اسکن نشان می دهد که فولیکول ها به اندازه کافی وجود دارد و به اندازه کافی بزرگ هستند، یک تزریق “محرک” برای تحریک تخمک گذاری انجام می شود.
- پزشکان تخمک های شما را با استفاده از سونوگرافی واژینال و روشی به نام “جمع آوری تخمک هدایت شده” جمع آوری می کنند. این کار با یک بیهوشی عمومی سبک انجام می شود.
- تخمک ها و اسپرم ها در یک ظرف حاوی مایع کشت IVF استاندار کنار هم قرار می گیرند. روش دیگر یک اسپرم منفرد به تخمک (ICSI) تزریق می شود. روش مورد استفاده به میزان باروری اسپرم قبل از درمان IVF بستگی دارد.
- لقاح اولیه انجام می شود.
- بسته به شرایط فردی، یک یا احتمالاً دو جنین بین دو تا پنج روز پس از لقاح به رحم منتقل می‌شوند.
- به مدت دو هفته، یک دوره مکمل پروژسترون از طریق واژن داده می شود که از روز دوم پس از لقاح شروع می شود.
- هر جنین دیگری که به طور معمول رشد کرده باشد برای انتقال های بعدی در نیتروژن مایع منجمد می شود.
IVF اغلب قبل از بارداری نیاز به چندین بار تلاش دارد و ممکن است هرگز انجام نشود. به طور عمده، شانس موفقیت به سن زن و کیفیت ژنتیکی تخمک های او مربوط می شود. این بدان معناست که تعداد کافی تخمک باید بازیابی شود و تعدادی تخمک با کیفیت بالا باید برای تولید جنین با کیفیت خوب ایجاد شود.
شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد فرزندان زوج‌هایی که پس از IVF یا ICSI باردار می‌شوند، میزان ناهنجاری‌های تولد کمی بالاتر دارند، اگرچه این شرایط نادر هستند و خطر کلی داشتن فرزندی با ناهنجاری هنگام تولد پایین است. اگر در این شرایط هستید، متخصص باروری شما باید این خطر بالقوه را با شما در میان بگذارد.
درمان ناباروری با تلقیح داخل رحمی اسپرم (IUI)
یکی از روش های کمک به باروری است که در آن مایع منی در غلظت بالایی از اسپرم های متحرک تهیه شده و سپس بوسیله ی یک کاتتر ظریف به ناحیه ی گردن رحم تزریق می شود. در حال حاضر ۱۶٪ از زوج ها بدنبال روشی برای درمان ناباروری هستند که از بین انها برخی تحت درمان بوسیله ی IUI قرار می گیرند. اندیکاسیون های متفاوتی برای انجام IUI وجود دارد که شامل ناباروری به علت مشکلات سرویکس، ناباروری مرتبط با فاکتور های مردانه همچون کیفیت کم اسپرم ها، ناتوانی تخمدان در رهاکردن به موقع تخم(anovulation)،اندومتروزیز با لوله فالوپ سالم ،انسداد لوله ای یک طرفه و در نهایت ناباروری با علت ناشناخته است.همچنین IUI به علت اینکه نسبت به دیگر روش های کمک باروری غیر تهاجمی تر و ارزان تر است معمولا به عنوان اولین اقدام درمانی برای زوج های نابارور در نظر گرفته می شود.
در مورد درمان ناباروری با هیستروسکوپی بیشتر بدانید.
موفقیت درمان ناباروری با IUI
درصد میزان باروری موفق بعد از انجام IUI از کمتر از ۵٪ تا بیش از ۷۰٪ متفاوت است. در واقع میزان بارداری در این عمل به شدت وابسته به علل اتیولوژیکی است. این درحالی است که مطالعات متعددی فاکتور های متعددی را گزارش کرده اند که بنظر می رسد شانس بارداری در انجام عمل IUI را تحت تاثیر قرار می دهند. این فاکتور ها اساسا شامل :
- سن زن
- مدت زمان ناباروری
- اندیکاسیون (نوع ناباروری)
- تعداد اسپرم در ارزیابی اولیه یا در کاتتر
- تعداد فولیکول های رسیده
- غلظت E2 در روز تزریق hCG
- نوع کاتتر (نوک با قوام نرم و نوک با قوام سخت) هستند.
اهدای جنین
در صورتی که زوجین دارای شرایط ذیل باشند :
- اسپرم شرایط کافی را ندارد ( تحرک یا تعداد اسپرم کم است ) در نتیجه نمی تواند به تخمک برسد تا لقاح صورت گیرد .
- عدم وجود تخمک
- انسدادا لوله های رحمی
- رحم کوچک باشد .
از روشهای اهدای تخمک ، اهدای جنین ، رحم جایگزین استفاده می شود.
در مورد بارداری خارج از رحم بیشتر بدانید.
شرایط اهدای جنین
اهدای تخمک یا اهدای جنین شرایط خاص خود را دارد که باید در مراکز قانونی و علمی انجام می شود که پزشک متخصص زنان زوجین را به آنجا ارجاع می دهد.
درمان های جایگزین برای باروری
اگر IVF انجام می دهید، بسیار مهم است که از پزشک معالج خود جویا شوید که چه کاری انجام می دهد. این درمان ها ممکن است شامل تزریق هورمون های رشد، DHEAS، طب سوزنی، تستوسترون و استروئیدها باشد.
سوالات متداول
نتیجه
امروزه با پیشرفت علم روش های نوینی برای درمان ناباروری استفاده می شود که دیگر زوجینی که به علت شناخته یا ناشناخته نابارور شده اند، نگران نیستند و می توانند درمان شوند . فقط باید به این نکته توجه داشته باشند که درمان آن به تشخیص درست و علت آن بستگی دارد . بنابراین به پزشک متخصص یا مراکزی مراجعه کنند که در زمینه نازایی تخصص لازم را داشته باشند .
0 Comments