درمان قطعی تخمدان پلی کیستیک

سندروم تخمدان پلی کیستیک یا تنبلی تخمدان نوعی اختلال در غدد دورن ریز می باشد که بانوان را در سنین باروری درگیر می نماید. در این عارضه کیسه های کوچک حاوی مایعات بر روی تخمدان های فرد مبتلا رشد می نمایند و عوارضی را به دنبال می آورند. رشد بیش از حد موهای زائد و تغییر در روند سیکل عادت های ماهیانه از جمله این عوارض می باشند. در صورتی که تنبلی تخمدان به موقع درمان نشود، ممکن است به درمان ناباروری منجر گردد.

سندرم تخمدان پلی کیستیک PCOS معمولاً در دوران بزرگسالی شروع می شود. این بیماری معمولاً در زمانی که برای تشخیص بیماری های دیگر به پزشک و متخصص زنان مراجعه می شود تشخیص داده می شود. علائم این بیماری معمولاً اختلال در سیکل قاعدگی، چاقی، آکنه، بیماری سبوره و هیرسوتیسم یا مردمویی است. این علائم می توانند علت دیگری هم داشته باشند ولی معمولاً به بیماری سندرم تخمدان پلی کیستیک مشکوک می شوند. این سندرم در طولانی مدت می تواند مشکلات قلبی عروقی و متابولیکی ایجاد کند. اهمیت اپیدمیولوژیک بیماری PCOS به قدری است که پزشک هرچه سریع تر به درمان بیماری می پردازد. در حقیقت با شروع نشانه های اولیه بیماری لازم است که برای درمان اقدام گردد. سندرم تخمدان پلی کیستیک انواع مختلفی دارد. نرخ شیوع این بیماری 10 درصد بین زنان است. در صورتی که این بیماری درمان نگردد در دراز مدت می تواند باعث مشکلات عدیده ای مانند مشکلات قلبی عروقی، دیابت نوع دو و نئوپلازی شود.

لذا تشخیص و درمان زودهنگام تخمدان پلی کیستیک به شدت توصیه می گردد. در ذیل به برخی از حقایق گفتنی در خصوص تنبلی تخمدان اشاره می نماییم:

• این بیماری شایع ترین اختلال هورمونی بین بانوان می باشد، به طوریکه 8 الی 20 درصد از بانوان درگیر این بیماری و عوارض ناشی از آن می باشند که حتی بسیاری از آنها از ابتلا به این بیماری ناآگاهند.
• تنبلی تخمدان می تواند موجب پیشرفت برخی از بیماری ها شامل دیابت نوع دو، کلسترول بالا، فشار خون بالا و بیماری های قلبی شود.

درمان تخمدان پلی کیستیک چیست؟

کیست ها و کیسه های حاوی مایعات معمولاً بر روی تخمدان های افراد مبتلا به سندورم تخمدان پلی کیستیک رشد می نمایند. این کیست ها عموماً بی خطر هستند ولی می توانند سبب ایجاد اختلال هورمونی در فرد مبتلا شوند.

سندرم تخمدان پلی کیستیک که اغلب اشتباه تشخیص داده می شود و به درستی درک نمی شود، یک اختلال مادام العمر است که می تواند با مراقبت های پزشکی مناسب مدیریت شود. داشتن بیماری سندروم تخمدان پلی کیستیک، پیامدهایی زیادی را برای زنان به همراه دارد، و منجر به بی نظمی قاعدگی و ناباروری، رویش موهای زائد صورت و بدن، آکنه و حتی نازک شدن موهای سر است. اما این مسائل قابل کنترل هستند. در برخی موارد ممکن است نازایی به دلیل سندروم تخمدان پلی کیستیک اتفاق بیافتد، لازم است بدانید که ناباروری مرتبط با PCOS به راحتی قابل رفع است.

بازه سنی ابتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک

PCOS یک اصطلاح کلی است که برای توصیف مجموعه ای از علائم مرتبط با برخی عدم تعادل های هورمونی کلاسیک استفاده می شود. کارشناسان تخمین می زنند که 5 تا 10 درصد از زنان 18 تا 44 ساله به PCOS مبتلا هستند. این سندرم معمولاً در زنان بین 20 تا 30 سال تشخیص داده می‌شود، اما اولین نشانه‌ها در دختران جوان‌تر که هنوز قاعدگی را تجربه نکرده‌اند، نیز قابل مشاهده است.

علائم تنبلی تخمدان

برخی از مهم ترین علائم تنبلی تخمدان به شرح ذیل می باشند:
• قائدگی نامنظم و افزایش علائم عفونت رحم
• سطح بالای آندروژن
• آپنه و مشکلات مربوط به اختلالات خواب
• افزایش سطح استرس و اضطراب
• سطح بالای فشار خون
• جوش ها و دانه های پوستی
• ناباروری
• چرب شدن پوست و شوره سر
• افزایش سطح کلسترول و تریگلیسرید در خون و یا لکه های تیره بر روی پوست
• خستگی
• ریزش موی مردانه
• مقاومت به انسولین
• دیابت نوع دو
• درد در ناحیه تخمدان
• دپرس شدن
• دشوار شدن کنترل وزن
• کاهش میل جنسی

تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک

یک آزمایش به تنهایی نمی تواند ابتلا و یا عدم ابتلای شما را به تنبلی تخمدان تشخیص دهد. اما پزشک متخصص زنان با بررسی پرونده پزشکی و سوابق بیماری های شما و تجویز تست های تشخیصی، به راحتی می تواند علائم شما را بررسی نماید. این تست های تشخیصی شامل ارزیابی لگن و آزمایش خون به منظور اندازه گیری سطح هورمون ها، کلسترول و سطح گلوکز می باشند. از سونوگرافی برای بررسی دقیق تر لگن و تخمدان ها استفاده می شود.

در واقع هیچ آزمایش واحدی برای تشخیص PCOS وجود ندارد، هر زنی که علائم و نشانه های رایج سندرم تخمدان پلی کیستیک را تجربه می کند، مشکوک به این بیماری است. ترکیبی از تظاهرات بالینی، آزمایش های خون مربوط و معاینه اولتراسوند لگن برای تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک استفاده می شود.

در مورد جراحی لابیاپلاستی بیشتر بدانید.

درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک

شاید بتوان گفت درمانی برای اختلال تنبلی تخمدان وجود ندارد، اما درمان هایی که توسط پزشک متخصص زنان تجویز می شوند شما را در مدیریت عوارض و علائم این بیماری کمک می کنند. همچنین این درمان ها بستگی به تصمیم شما به بارداری و کاهش ریسک ابتلا به سایر عوارض این بیماری شامل بیماری های قلبی و دیابت دارد.

هدف از درمان تخمدان پلی کیستیک کاهش سطح آندروژن است. به این ترتیب فعالیت تخمدان ها به حالت طبیعی بر می گردد و اندومتر یا دیواره رحم به موقعیت ثابتی می رسد. به این ترتیب سیکل قاعدگی به حالت نرمال باز می گردد. همچنین مقاومت به انسولین کاهش می یابد. نباید تاثیر روانی علائم بیماری همچون هیرسوتیسم و آکنه را دست کم گرفت. عزت نفس کم، خجالت کشیدن به دلیل علائم بیماری و کناره گیری اجتماعی همگی می توانند برای فرد مبتلا ناراحت کننده باشند. بنابراین درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک در این موارد هم تاثیر دارد و باید به درستی درمان صورت گیرد.

انتخاب روند درمانی مناسب برای این بیماران بسیار دشوار است. در بیمارانی که اضافه وزن دارند معمولاً پیشنهاد می شود که کاهش وزن داشته باشند. کاهش وزن تاثیر به سزایی در کاهش ترشح آندروژن تخمدان ها و کاهش تولید استروژن دارد. همچنین کاهش وزن باعث کاهش مقاومت به انسولین و خطر بیماری های قلبی عروقی می شود. از سوی دیگر افزایش فعالیت فیزیکی و تغییر در سبک زندگی می تواند تاثیر طولانی مدت تری در بیمارانی که سن بالاتری دارند داشته باشد.

روش درمانی دیگری که مورد استفاده قرار می گیرد مهار تخمک گذاری با قرص های ضد بارداری همراه با استروژن و پروژسترون است. این مورد مخصوصاً در زنانی که از لحاظ جنسی فعال هستند استفاده می شود ولی در زنانی که نیازی به پیشگیری از بارداری ندارند و یا بسیار جوان هستند هم از این روش درمانی استفاده می شود. این روش درمانی باعث کاهش سطح هورمون تستوسترون آزاد می شود. همچنین ترشح تخمدان ها و آدرنال آندروژن ها را کاهش می دهد. به این ترتیب آکنه ، رشد موهای زائد و هیپرپلازی آندروژن ها بهبود می یابد.

در ذیل به سایر روش های درمان اشاره می کنیم:

• قرص های کنترل کننده سطح هورمون ها: این داروها به کنترل سطح هورمون ها کمک کرده و قائدگی را تنظیم می نمایند.
• داروهای مربوط به دیابت: این داروها به کنترل دیابت کمک می کنند.(در صورت لزوم تجویز می شوند.)
• داروهای ناباروری:در صورتیکه بیماری تصمیم به بارداری داشته باشد، متخصص زنان ممکن است داروهایی همچون کلومیفن که ترکیبی از کلومیفن و متفورمین می باشد، گنادوتروپین تزریقی و یا در موارد جدی تر داروی لتروزول را تجویز نماید.
• درمان ناباروری در زنان: این درمان ها معمولاً شامل روش IVF می شوند.

علاوه بر این موارد برخی از جراحی ها نیز می توانند به کمک درمان تنبلی تخمدان بیایند. در ذیل به برخی از آن ها اشاره می کنیم:

• سوراخ کردن تخمدان ها: سوراخ های کوچکی که بر روی تخمدان ها زده می شوند، می توانند سطح آندروژن تولیدی را پایین بیاورند.
• اوفورکتومی یا برداشتن تخمدان: جراحی است که یک یا هر دو تخمدان در آن برداشته می شوند.
• هیسترکتومی: جراحی است که در آن قسمت و یا تمامی رحم برداشته می شود.
• برداشتن کیست: در این جراحی مایعات داخل کیست برداشته می شوند.

جراحی سندرم تخمدان پلی کیستیک

اکثریت قریب به اتفاق زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک را می توان با اصلاح شیوه زندگی از جمله توجه به رژیم غذایی، ورزش و کاهش وزن و درمان های پزشکی درمان کرد. گزینه درمانی جراحی لاپاراسکوپی برای درمان ناباروری استفاده می شود.

روش لاپاراسکوپی سندرم تخمدان پلی کیستیک این گونه است که با ایجاد سوراخ ریزی بر روی شکم اقدام به درمان تخمدان ها می گردد.

خطرات طولانی مدت PCOS چیست؟

•     سلامت کلی: زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک احتمالاً دارای اضافه وزن یا چاقی هستند و در طول زندگی خود در معرض خطر ابتلا به فشار خون بالا، سطوح غیرطبیعی کلسترول و دیابت هستند. پریشانی عاطفی و علائم افسردگی نیز معمولا در این جمعیت دیده می شود.
•     باروری: اختلال در تخمک گذاری یکی از علل شایع ناباروری در زنان مبتلا به PCOS است.
•     هیپرپلازی آندومتر (ضخیم شدن پوشش رحم): این خطر اگرچه غیرمعمول است، اما برای زنان مبتلا به PCOS که چاق، دیابتی یا پیش دیابتی هستند و مقاوم به انسولین هستند و سابقه طولانی بی نظمی قاعدگی دارند، ممکن است اتفاق بیافتد.

در مورد واکسن گارداسیل بیشتر بدانید.

کلام آخر

اگر به سندروم تخمدان پلی کیستیک دچار هستید، اصلا نگران نباشید این عارضه قابل مدیریت و درمان است. کافی است که همین امروز با مطب دکتر شیرین شمس تماس بگیرید و اقدام به درمان نمایید.